Perfectionisme: de obsessieve kwelduivel die je leven beheerst | Better Minds Coaching

Jij zorgt graag voor anderen, wil kwaliteit afleveren en neemt bovendien veel verantwoordelijkheden op?

Daar is niets mis mee!

Voorwaarde is wel dat je daarvoor bewust kiest, en dat perfectionisme geen last wordt, waar het ’moeten’ het ‘kunnen’ verdringt. Perfectionisme nestelt zich namelijk in het onbewuste, waardoor de hardnekkigste perfectionist vaak in de ontkenning gaat, tot iemand of iets hem een spiegelvoorhoudt.

Een innerlijke dwang vormt de kern van perfectionisme, want nooit is iets goed genoeg of ben je honderd procent tevreden. Er bestaat geen andere keuze: je ‘moet’ de dingen op die manier doen. Zo niet, krijg je een gigantisch schuldgevoel.

Net die zo kenmerkende innerlijke dwang, verstikt uiteindelijk je relaties, hobby’s en werk en groeit uit tot een bron van permanente stress. Die maakt je ziek, ongelukkig én vatbaarder voor burn-out, depressie, chronische vermoeidheid, fybromyalgie, nek- en rugklachten, hartproblemen, migraine… Helaas een lange, lastige lijst.

Perfectionisme ≠ persoonlijkheid

“Perfectionisme is een persoonlijkheidskenmerk”, denken veel perfectionisten. Dat klopt niet. Deze ‘obsessie’ ontstaat tijdens de hechtingsgeschiedenis van mensen. Een patroon dat in de kindertijd vorm krijgt en vaak wordt doorgegeven van ouders op kinderen. De ontwikkeling ervan start met het gevoel dat het kind zich niet aanvaard voelt. Tal van situaties kunnen dit gevoel oproepen: het kind wordt vergeleken met broer of zus (“Neem daar maar eens een voorbeeld aan…”). Maar ook opmerkingen over afkomst, taal of lichaam en pestgedrag op school zorgen er telkens opnieuw voor dat het kind het gevoel krijgt niet oké te zijn.

Vanaf dat moment gaat het kind op zoek naar bevestiging en aanvaarding. Het hunkert naar de liefde van anderen omdat het niet meer (genoeg) van zichzelf houdt.

De gevoeligheid van het kind bepaalt mee of perfectionisme ontwikkeld wordt, maar als het opgroeit in een omgeving waar men de lat voortdurend hoog legt, is de kans groot dat een kind dat perfectionisme overneemt.

Verslaafd: liefde, aandacht en erkenning

Duidelijk is dat perfectionisme alles te maken heeft met bevestigingsdrang en je het niet kunt loskoppelen van je relaties met anderen. Perfectionisten hunkeren naar liefde, aandacht en erkenning en vechten hun leven lang voor  de waardering die ze als kind naar hun gevoel onvoldoende kregen.

Perfectionisme nestelt zich in je onbewuste en doorkruist alle facetten van je leven. Het wordt een deel van jezelf.

Bovendien is de druk, die de maatschappij ons oplegt, enorm. We ‘moeten’ ons werk goed doen. We ‘moeten’ een goede partner en ouder zijn. We ‘moeten’ sociale contacten onderhouden… Gevolg? We hebben vaak minder tijd om ons eens rustig met onze kinderen bezig te houden, dan we zouden willen. Soms blijft een kind achter met een onvoldaan gevoel en heeft het meer behoefte aan liefde, affectie, knuffels, dan het krijgt van zijn ouders. Het gaat zich dan gedragen op een manier, waarop het de meeste kans maakt om te krijgen wat het nodig heeft. Het vrije kind wordt opzijgezet en vervangen door een ultrabraaf en smetteloos kind.

Perfect zaad voor burn-out

Ook in een professionele context maakt perfectionisme slachtoffers. We leven allemaal in een prestatiecultuur waar de lat steeds hoger ligt.

De druk op onze schouders, zowel op professioneel als relationeel vlak, is enorm. De mensen die aan overdreven perfectionisme lijden, gaan er uiteindelijk aan ten onder. Een groot verantwoordelijkheidsgevoel, de drang om te blijven doorgaan en nooit op te geven, vormen dé basis voor een burn-out.

In de meeste gevallen is burn-out dus geen gevolg van de druk die mensen ervaren, maar wel van de manier waarop ze met die druk omgaan. Want zij die last hebben van perfectionisme, ervaren geen keuzemogelijkheid en ook niet de kracht om te relativeren en te genieten. Alles wat op hen afkomt, ervaren ze als heel serieus en bedreigend. Ze weten niet hoe hun grenzen te respecteren en te luisteren naar de signalen van hun lichaam. Ze gaan hoe dan ook door.

Als leidinggevenden perfectionisme vertonen, werkt dit vaak als een virus dat het aanwezige perfectionisme bij bepaalde werknemers enkel maar versterkt. Ze proberen nog beter te presteren dan de leidinggevende zelf.

Leer het ‘vrije kind’ ademen

Omdat je het patroon ontwikkelt in je kindertijd, kun je het ook behandelen. Het is aan de perfectionist zelf om hier al dan niet mee aan de slag te gaan.

Probleem is dat perfectionisten niet de gemakkelijkste mensen zijn om te helpen. Als ze al erkennen dat ze een probleem hebben, zijn ze ervan overtuigd dat ze maar sterk genoeg moeten zijn om het zelf op te lossen. Want hulp zoeken vinden ze een teken van zwakte.

Maar wanneer perfectionisme ziek maakt, het lijf niet meer mee wil en het hoofd niet meer stopt met piekeren, is hulp echt wel noodzakelijk.

Steeds meer doen ook hoge, leidinggevende profielen beroep op coaching. Ze leven vaak op een erg rationele manier en schenken geen ruimte aan het ‘vrije kind’. Ze stellen zich ondertussen wel toenemend de vraag: “Wil ik dit allemaal wel? Waar wil ik geraken? Is die 100% controle echt zo belangrijk?”

We willen alles beheersen en 100 % controleren met ons ‘denken’ en wantrouwen ons ‘voelen’ waarmee het contact vaak volledig zoek is. Het doel van perfectionisme coaching is juist dit evenwicht tussen rede en emotie te herstellen. Als dit lukt, nemen zelfzekerheid, rust en energie de plaats in van verkramping en stress.

Tien symptomen van perfectionisme  

  1. Je kunt moeilijk nee zeggen. En als je dat wel doet, voel je jezelf schuldig. 

  2. Je legt de lat voor jezelf en de anderen zeer hoog.
  3. Je bent ontevreden over je eigen prestaties, en gaat ervan uit dat je niet beantwoordt aan de verwachtingen van anderen. Je ziet vooral wat nog beter kan. 

  4. Je voelt je onzeker over je eigen kunnen en dat leidt tot faalangst en andere angsten. 

  5. Je hebt nooit rust in je hoofd. Je denkt en piekert heel veel, je wikt en weegt, ook nadat je een beslissing hebt genomen. 

  6. Je hebt graag dat de dingen lopen zoals jij wil, volgens jouw plan(ning) en op jouw manier. 

  7. Je stelt soms heel lang uit om aan iets te beginnen, ook al zou je het willen. 

  8. Je kunt moeilijk kiezen of beslissen want kiezen is verliezen. 

  9. Je voelt je verantwoordelijk voor de mensen rond jou en doet 
er alles aan om hen te helpen. 

  10. Je blijft maar doorgaan, je geeft nooit op, ook al geeft je lichaam aan dat het genoeg is geweest. 


Je perfectionisme aanpakken? Hulp nodig?

  • Je doorprikt en doorbreekt je perfectionisme.
  • Je verbindt terug met wie je echt bent en wil zijn.
  • Je neemt ‘de leiding’ van je eigen leven als mens en als professional.

Onze perfectionisme coaches staan voor je klaar. Dankzij de OCP-methodiek krijg je inzicht in de patronen van perfectionisme waardoor je die beter kunt doorbreken.

Lees hier meer over ons aanbod rond perfectionisme coaching en vraag je eerste gratis gesprek aan.

LEESTIP

Zeg me dat ik oké ben

In ‘Zeg me dat ik oké ben’ toont auteur Marcel Hendrickx aan dat wie lijdt aan belemmerend perfectionisme, het zichzelf uiterst moeilijk maakt. Hij beschrijft hoe dit patroon ontstaat, wat de symptomen ervan zijn, welke impact het heeft op onze lichamelijke en mentale gezondheid en wat je zelf kunt doen om je perfectionisme draaglijker te maken. In het boek is ook een hoofdstuk gewijd aan de OCP-methodiek.

Do it Yourself-tips 

Wees mild voor jezelf

Voeg een aspect toe aan de dag en creëer een moment waarop de stress even wegvalt en je lichaam tot rust komt. Neem bijvoorbeeld tijd voor je lunch, verwen jezelf met een badritueel of ga tien minuten wandelen in het park alvorens je naar huis gaat…

Draag geen verantwoordelijkheid die niet van jou is

Ga na of de taken die je opneemt al dan niet je verantwoordelijkheid zijn. Als perfectionist voel je jezelf immers voor veel zaken verantwoordelijk en ‘moet’ je altijd van alles. Stel je daarom vragen als: ‘’Moet ik dit doen? Is dit mijn verantwoordelijkheid? Wiens verantwoordelijkheid is dit? Wie moet dit doen?”

Analyseer en voel bij jezelf waar je goed in bent, schrijf ze op en vul ze gaandeweg aan

Ga op zoek naar dingen die wel goed of in orde zijn. Een heleboel perfectionisten kampen met een laag zelfbeeld. Je vergelijkt jezelf altijd met anderen. Stel jezelf daarom de vraag: “Wat is er wél mooi aan mij? Wat is wel goed? Wat deed ik vandaag goed? Wat is hier helemaal oké? Waar ben ik blij om (als ik naar mezelf of naar mijn resultaat kijk)?”